ჩინური პოლიტიკური და ინტელექტუალური ჯგუფები გვიანდელ ცინგის დინასტიასა და რესპუბლიკურ ჩინეთში

ავტორები

  • შალვა ჩიხლაძე ივ.ჯავახიშვილის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი https://orcid.org/0000-0001-8265-7847
  • ნელი ახობაძე ივ.ჯავახიშვილის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი https://orcid.org/0000-0002-3199-1092

DOI:

https://doi.org/10.61671/hos.5.2022.5933

საკვანძო სიტყვები:

ჩაგვრის საუკუნე, სინხაის რევოლუცია, ჩინელი ინტელექტუალები, ნეო-კონფუციონიზმი, ცინგის დინასტია, ჩინეთის რესპუბლიკა

ანოტაცია

მეცხრამეტე საუკუნე გამორჩეული პერიოდია გლობა­ლ­ური ისტორიისთვის. იმ პერიოდში მომხდარმა ტექნოლოგიურმა და იდეოლოგიურმა ცვლილებებმა სერიოზული კვალი დააჩინა მსოფლიოს ხალხთა განვითარებას. ეს პერიოდი ასევე მნიშ­ვნე­ლოვანი და გარკვეულწილად კრიტიკული გამოდგა ჩინეთის იმპ­ე­რიისთვისაც. მსოფლიო წესრიგს მიღმა არსებულმა უზარ­მაზარმა სახელმწიფოს პოლიტიკურმა ელიტამ ზუსტად ვერ გაი­ა­ზრა გარესამყაროში მიმდინარე ცვლილებები, არ გახსნა რა საკ­უ­თარი ქვეყანა იმ დროინდელი წამყვან ქვეყნებთან სავაჭ­როდ, აღმოჩნდა მიმდინარე პროცესების მიღმა. ამასთან ერთ­ად,  დიდი ბრიტანეთის სურვილი ჩინურ ბაზარზე წვდომაზე იმდენად დიდი იყო რომ მათ ოპიუმის ვაჭრობის ხაზის დასაცავად   ომიც კი დაიწყეს. 

დასავლეთთან არსებულმა ანტაგონისტურმა და ზოგ შემ­თ­ხვევაში მშვიდობიანმა ინტერაქციამ ჩინურ საზოგად­ოება­შიც გააჩინა რამდენიმე დასი პოლიტიკური და ინტელექტუალური ელიტისა, რომლებიც განსხვავდებოდნენ ხედვებით, ღირებუ­ლე­ბებით, სოციალური კლასითა და მოქმედების ტაქტიკით, თუმცა მათ აერთიანდათ ერთი რამ, ჩინური სახელმწიფოს მოდე­რნ­ი­ზება და განვითარება ისე რომ საგარეო აქტორებს აღარ მისცე­მო­დათ შესაძლებლობა არათანაბარ პირობებში ემყოფებინათ „ცენ­ტ­რალური სამეფო“. ჩინელი ინტელექტუალების რამდენიმე და­სად დაყოფა პირობითია და მიზნად ისახავს იმ განმასხვავებელი ნიშნების უკეთ გამოკვეთას რაც გვიანდელი ცინგის პერიოდისა და ადრეული რესპუბლიკისას ჩინურ პოლიტიკურ კლასს გააჩ­ნდა. ოთხ დასად დაყოფა ერთი მხრივ ქრონოლოგიურ აღქმას აადვილებს, მეორე მხრივ თითეული დასის წევრებს ჰქონდა მეტ­ნაკლებად საერთო ხედვები, ღირებულებითი სისტემა და მოქმე­დების სტრატეგია.

პირველი დასი - ლინ წესუ, წენგ კუოფენი, მე-19 საუკუნის 40-იანი და 60-იანი წლები.

მეორე დასი - ქანგ იოვეი და ლიანგ ციჩაო. მე-19 საუკუნის 90-იანი და მეოცე საუკუნის 10-იანი წლები.

მესამე დასი - სუნ იატსენი და რესპუბლიკელი რევოლი­ციონერები. მეოცე საუკუნის 10-20-იანი წლები.

მეოთხე დასი - პირველი თაობის სოციალისტები (ჩენ ტუს­იოუ, ლი ტაჭაო და ა.შ) მეოცე საუკუნის 20-იანი წლები.

ზემოთხსენებული ცალკეული ინდივიდები და მათი მიმ­დ­ე­ვრები  ჩინური საზოგადოების ჭრელ პალიტრას აერთია­ნე­ბდ­ნენ. კვლევაში გამოყოფილია თითოეული დასის მახასია­თებ­ლ­ები, ღირებულებითი სისტემის მიხედვით დააჯგუფებულია ისინი საერთო და განმასხვავებელი მახასიათებლის მიხედვით, რაც დაეხმარება ქართულენოვან აუდიტორიას უფრო სიღრმ­ისე­ულად გაიაზროს ჩინური პოლიტიკური ისთებლიშმენტის იდე­ო­ლოგიურ-ღირებულებითი გრადაცია მეცხრამეტე საუკუ­ნის ბო­ლ­­­ოსა და მეოცეს დასაწყისში.

Downloads

Download data is not yet available.

ავტორის ბიოგრაფიები

შალვა ჩიხლაძე, ივ.ჯავახიშვილის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი

პოლიტიკის მეცნიერების სპეციალისტი, სინოლოგი,

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო

 უნივერსიტეტი, თბილისი, ილია ჭავჭავაძის 

გამზირი  №1, 0179, საქართველო, +995558365331,

Shalva.chikhladze@tsu.ge. https://orcid.org/0000-0001-8265-7847

ნელი ახობაძე, ივ.ჯავახიშვილის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი

სინოლოგი, ჩინეთის ისტორიის მკვლევარი,

ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო

 უნივერსიტეტი, თბილისი, ილია ჭავჭავაძის 

გამზირი №1, 0179, საქართველო, +995598172377

nene.akhobadze@yahoo.com

https://orcid.org/0000-0002-3199-1092

ჩამოტვირთვები

გამოქვეყნებული

2022-12-21

როგორ უნდა ციტირება

ჩიხლაძე შალვა, and ახობაძე ნელი. 2022. “ჩინური პოლიტიკური და ინტელექტუალური ჯგუფები გვიანდელ ცინგის დინასტიასა და რესპუბლიკურ ჩინეთში”. აღმოსავლეთმცოდნეობის მაცნე 5 (2):55-87. https://doi.org/10.61671/hos.5.2022.5933.

გამოცემა

სექცია

სამეცნიერო სტატიები : ისტორია, პოლიტიკა, წყაროთმცოდნეობა

ამ ავტორ(ებ)ის ყველაზე წაკითხვადი სტატიები