ბაირონის რელიგიურ-ფილოსოფიური პრობლემატიკა

ანოტაცია

ლიტერატურათმცოდნეობაში ცნობილია, რომ რომანტი­კ­ული ლიტერა­ტურის სულიერი საზრდო ქრისტიანული მსოფ­ლმხედველობა იყო. ამიტომაც, ბაირონის შემ­ო­­ქმედების საკვლევ  საკითხთა შორის მნიშვნელოვანი ადგილი დაიჭირა რელიგი­ურმა პრობლემატიკამ, რადგან იგი ხშირად მიმართავდა ბიბლ­იურ თემებს.

ზოგადად, ამ თემების გამოყენება მსოფლიო ხელოვნებასა თუ ლიტერ­ატურაში თანამედროვე სალიტერატურო კრიტიკის ერთ-ერთი ძირითადი საკი­თხია. ამას ისიც განაპირობებს, რომ ბოლო ხანებში გაიზარდა ინტერესი ევროპული კულტურის სულ­­იერი საფუძვლების მიმართ. განსაკუთრებით მე-20 საუკ­უ­ნის ოცდაათიანი წლების შემდეგ ინგლისსა და ამერიკაში ბაი­რონის შემოქმედების როგორც რელი­გიური, ასევე ფილოს­ო­ფი­ური საკითხები  კვლევის საგნად იქცა. მოცემული თემა ამ დიდი საკითხის მოკლედ განხილვის მცდელობას წარმოადგენს. ასევე, საინტერესო იქნება ზოგიერთი პარალელი ქართულ რომა­ნტიზ­მთან.   

ბაირონის შემოქმედებით დაინტერესებული მკვლევრები მივიდნენ დასკვ­ნამდე, რომ პოეტის შეხედულებები რელიგიის შესახებ არ ატარებდა სისტემურ ხასიათს, იგი იხრებოდა კალვ­ინიზმისკენ და დეისტური მსოფლმხედველობით იყო ნასაზრ­დ­ო­ები. ამასთან ერთად, იგი არასდროს წყვეტდა კავშირს სკეპტ­იციზმსა და რაციონალიზმთან, თუმცა, ამავე დროს,  მან უარყო ვოლტერისეული მშრალი რაციონალიზმი. ძირითადი ფაქტ­ო­რები, რომელმაც განაპირობა პოეტის რელიგიურ-ფილოსოფიურ შეხედუ­ლე­ბათა არამყარი და რთული განვითარება, იყო ბაირ­ონის მაღალი ინტელექტუალიზმი და ამ კუთხით მისი აქტი­ვ­ობა. ასევე, დიდი როლი ითამაშა საბუნებისმეტყველო მეცნ­იერებებმა, მათმა მიღწევებმა და იმ ეპოქის რაციონალისტურმა სულმა.

ბაირონი ყოველთვის  ცდილობდა იმის დაჯერებას, რომ სამყარო მოწესრიგ­ებ­ულია და, ასე ვთქვათ, კეთილგანწყობილი. შემდეგ კი მთელი ემოციითა და სიბრაზით ეძებდა წამოჭრილ კითხვებზე პასუხის გაცემას.

ბაირონს მთელი ცხოვრების განმავლობაში სწამდა რწმენის აუცილებლობა ადამ­იანისათვის, რომელიც მას ეხმარებოდა მორ­ალური სისავსისა და სამყაროს საყრდენი ძალის გაცნობი­ერ­ებ­აში. იგი არ იყო მართმადიდებელი ქრისტიანი. ინტელ­ექტუა­ლ­ური პატიოსნებისა და გონების ცნობისმოყვარეობის გამო პოეტი იძულებული იყო მიემართა სხვადასხვა რელიგურ-ფილ­ო­სო­ფ­იური და ეთიკური დოქტრინების ანალიზისათვის, რომ­ლებიც ვერ იძლეოდნენ მისთვის დამაკმაყოფილებელ პასუხებს წამო­ჭ­რილ ონტოლოგიურ კითხვებზე. ამ საკითხის მხატვ­რუ­ლად გად­ა­წყვეტის მიზ­ნით პოეტი ქმნის ყოფიერების არსისა და ადმ­იანის ურთიერთქმედების მისთვის უნივერსალურ მოდელს.

ასევე ნაშრომში საინტერესო სურათს იძლევა ბაირონის შემოქმედების შედარება ქართველ რომანტიკოსებთან.